Από τον αρχικό ναό σώζονται σήμερα αρκετά αρχιτεκτονικά μέλη, όπως κίονες, κιονόκρανα και γλυπτά εντοιχισμένα στο μεταγενέστερο βυζαντινό ναό. Ανάμεσα στα πιο χαρακτηριστικά σημειώνονται κιονόκρανα διαφόρων τύπων, όπως ένα αρκετά εκλεπτυσμένο του τύπου “Leierkapitell” καθώς και μερικά κορινθιακού τύπου περισσότερο σχηματοποιημένα. Το πιο ελκυστικό όμως κιονόκρανο είναι ένα διακοσμημένο σε χαμηλό ανάγλυφο με δύο πουλιά που διασταυρώνουν τις ουρές τους κοιτάζοντας σε αντίθετες κατευθύνσεις, ενώ το κενό ανάμεσα στα κεφάλια τους συμπληρώνεται με ένα φύλλο μέσα σε κύκλο. Τόσο το σχήμα όσο και το ύφος διακόσμησης παραπέμπει σε ανάλογου τύπου κιονόκρανα που προέρχονται από την Κωνσταντινούπολη και χρονολογούνται στην Ιουστινιάνειο περίοδο. Ένα δεύτερο παρόμοιο κιονόκρανο φέρει διακόσμηση φύλλων καθώς και τα μονογράμματα α και ω. Σώζονται ακόμη σπαράγματα διακοσμημένα με σχηματοποιημένες άκανθες. Η χρονολόγηση των γλυπτών αυτών στο πρώτο μισό του 6ου αι. χρονολογούν και την ανοικοδόμηση του ναού στα πρώτα χρόνια της βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Από τη β΄ βυζαντινή περίοδο (961-1204) δεν υπάρχουν στοιχεία για την ιστορία της μονής, αλλά από την αμέσως επόμενη περίοδο της Ενετοκρατίας διαθέτουμε πλήθος στοιχείων προερχόμενων από τα ενετικά έγγραφα του 13ου και 14ουαι. Η μονή παραμένει αυτοκρατορική (imperialium) με τεράστια περιουσία. Αν και στα επόμενα χρόνια και ιδιαίτερα στην εποχή της Τουρκοκρατίας, η επιβίωση του μοναστηριού δοκιμάστηκε πολλές φορές, παραμένει μέχρι σήμερα ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της ορθοδοξίας στην Κρήτη.
επικοινωνία:
Γυναικεία Ιερά Μονή Παλιανής
ΤΗΛ: 2810 791331 ΦΑΞ: 2810 792230
Στην Ιερά Μονή υπάρχει Μουσείο - Έκθεση Ειδών Χειροτεχνίας και Ευλαβείας
Οι Ναοί της Μονής είναι οι εξής:
- Ο τρίκλιτος ναός είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου (κέντρο), στον Άγιο Παντελεήμονα (βόρειο) και στους Τρεις Ιεράρχες (νότιο)– εορτάζεται 15 Αυγούστου – Κοίμηση , 24 Σεπτεμβρίου – Μυρτιδιώτισσα -30 Ιανουαρίου 3 Ιεράρχες και 27 Ιουλίου Αγ Παντελεήμωνας
- Προφήτης Ηλίας πανήγυρις 20 Ιουλίου
- Άγιος Νεκτάριος πανήγυρις 9 Νοεμβρίου
- Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος (κοιμητήριο) πανήγυρις 8 Μαΐου και 26 Σεπτεμβρίου
- Μιχαήλ Αρχάγγελος (κοιμητήριο) πανήγυρις 8 Νοεμβρίου
- Άγιοι Πάντες – κινητή εορτή
- Άγιος Ιωάννης Η Γέννεσης – πανήγυρις 24 Σεπτεμβρίου
Στους προαναφερθέντες ναούς κατά την διακαινήσιμη εβδομάδα τελείται θεία λειτουργία εναλλάξ.
- Παναγία η Οκτώρισσα – πανήγυρις 8 Σεπτέμβρη
- Αφέντης Χριστός – Μεταμόρφωση – πανήγυρις 6 Αυγούστου
- Άγιος Ιωάννης στο Ρεμιδοχώρι – πανήγυρις 29 Αυγούστου
- Άγιοι Απόστολοι (12 Απόστολοι) παρεκκλήσι δίπλα στον κεντρικό ναό πανήγυρις 30 Ιουνίου
Πέραν του Κεντρικού ναού όπου είναι επισκέψιμος κατά τις ώρες λειτουργίας της Μονής οι υπόλοιποι ναοί είναι επισκέψιμοι κατά την ημέρα της εορτής τους όπου τελείται θεία λειτουργία.
